Çocuklarda Ortodonti

Çocuklarda Ortodonti

Büyüme gelişim dönemi ortodontik tedavi açısından çok önemlidir. AAO (American Association of Orthodontics) çocukların 7 yaşını geçmeden bir ortodontist tarafından muayene edilmesini tavsiye etmektedir. İskeletsel yapıda bir bozukluk mevcut ise erken müdahale ile bu sorun çözülebilir ya da hafifletilebilir. Aksi takdirde bu sorun  çocuk büyüdüğünde daha komplike hale gelebilir.

 

 

KORUYUCU/ ÖNLEYİCİ ORTODONTİK TEDAVİLER

Anormal Alışkanlıklar

Parmak emme, anormal alışkanlıklar arasında en sık karşılaşılan parmak emmedir. 3-4 yaşına kadar normal kabul edilmekle birlikte bu yaşlardan sonra devam eden alışkanlık, üst dişlerin ileriye gitmesi, alt dişlerin geriye gitmesi, ön açık kapanış, çene darlığı, alt çene geriliği gibi dişsel ve iskeletsel sorunlara yol açmaktadır. Böyle bir durumda hekim çocuğa alışkanlık kırıcı aparey yapıp bu alışkanlığa kesin çözüm bulmaya çalışır. Daha küçük çocuklarda eldiven, hatırlatma ile önleme, ödül yöntemi, dirseğe bandaj gibi yöntemler kullanılabilir.

 

Dil itimi, dilin konuşma, dinlenme ve yutkunma esnasında keser dişleri öne doğru itme alışkanlığıdır. Keser dişler öne doğru hareket eder ve dişler arasında boşluklar oluşur. Dil olması gereken yerde konumlanamadığı için dişler arasında ön veya arka açık kapanış, arkada çapraz kapanış oluşabilir. Bu durumda takılıp çıkarılabilen dil paravanı ya da sadece diş hekiminin takıp çıkarabildiği palatal crib gibi bir apareyle dilin doğru konumlanması sağlanabilir. Böylece problemin artmasının önüne geçilmiş olunur ve dudakların da etkisiyle dişler bir miktar geriye gidebilir.

 

Anormal yutkunma, bebeklik yutkunması (infantil yutkunma) olarak da adlandırılır ve yutkunma esnasında dil dişlere anormal kuvvetler uygulamaktadır. Anormal yutkunmayı önlemek için buna sebep olan uzun süre fizyolojik olmayan biberon ve yalancı emzik kullanımı ve solunum yolu problemlerini ortadan kaldırmak gereklidir. Bu alışkanlık 3,5-4,5 yaş arasında tedavi edilmelidir. Normal yutkunma ve dil egzersizleri veya bu egzersizler ile önlenemezse ortodontik apareyler kullanılabilir.

 

Ağız Solunumu:  Çocuk burun yolundaki bir tıkanıklık, psikolojik veya genetik sebeplerle ağız solunumu yapabilir. Eğer burun yolunda kemik veya kıkırdak eğriliği, polip, sinüzit, kronik enflamasyon, bademcik ve geniz etlerinin büyük olması gibi durumlar varsa bu tıkanıklığa sebep olur ve çocuk ağızdan nefes almaya başlar. Böyle bir durumda hasta KBB uzmanına yönlendirilir ve tıkanıklığın sebebi teşhis edilip giderilmeye çalışılır.

Ağız solunumu postür bozukluklarına ve kambur duruşa sebep olmaktadır. Tipik olarak ‘Adenoid yüz tipi’ olarak tanımlanan aşağıda ve geride konumlanmış alt çene, dar damak yapısı, üst arka dişlerin uzaması ve ön açık kapanış, artmış alt yüz yüksekliği ve uzun yüz, ağız solunumu yapan bireylerde sıklıkla görülmektedir. Bu durum ilerlediğinde ortodontik olarak çözülmesi zor ve karmaşık hale gelebilmektedir. Ağız solunumu teşhis edildiğinde durum daha da ilerlemeden önleyici/koruyucu ortodontik tedavi kapsamında çene genişletmesi ile dar damak yapısı düzeltilerek hava yolunun genişlemesi ve dil egzersizleri ile dilin doğru konumlanması sağlanır.

 

Erken Süt Dişi Kaybı: Çocuklarda süt dişleri; aşırı çürükler, enfeksiyon, diş travmaları, gibi nedenler ile erken yaşlarda kaybedilebilmektedir. Erken süt dişi kaybı sonucunda komşu dişler bu boşluğa doğru kayar ve sürmeye hazır bekleyen daimi dişin sürmesine engel olur veya ağız içinde çapraşıklığa yol açarak ark boyutunda azalmaya neden olur. Erken süt dişi kaybı meydana geldiğinde boşluğu korumak için yer tutucular verilebilir. Eğer komşu dişlerde kayma meydana gelmişse, takılıp çıkarılabilen bir aparey veya şeffaf plaklar yardımıyla olması gereken pozisyona getirilip alttan sürecek olan daimi dişin yeri hazırlanmalı ve azalmış olan ark boyutu tekrar kazanılmaya çalışılmalıdır.

 

 

Sürme rehberliği: Sürmekte olan daimi işleri doğru konuma yönlendirebilmek amacıyla süt dişlerinin ön veya arka yüzeylerinden yapılan aşındırmalardır. Bu yöntem hafif çapraşıklıkların düzeltilmesinde etkili olabilir.

Seri çekim: Çocuklarda ortodonti İleride şiddetli çapraşıklığa sahip olacağı öngörülen çocuk hastalarda öncelikle süt dişlerinin daha sonra belirli daimi dişlerin çekilerek, dişlerin çene kavsinde daha düzgün bir şekilde sıralanması amaçlanmaktadır. Daha sonra bir ortodontik tedaviye ihtiyaç olsa bile bu daha kısa ve kolay bir tedavi olacaktır.

Çene Darlığı: Çocuklarda ortodonti sorunlarının arasında genetik, ağız solunumu, parmak emme, uzun süreli emzik kullanımı gibi kötü alışkanlıklar sayılabilir. Çene darlığına genellikle dişlerdeki çapraşıklık eşlik eder, bazı dişler yer darlığından dolayı gömülü kalmış olabilir. Üstten bakıldığında çene görünümü V şeklindedir, sıklıkla arka dişlerde çapraz kapanış vardır.

Çocuklarda çene darlığı, erişkin bireylere göre daha büyük önem arz etmektedir. Eğer darlık sebebiyle erken temaslar varsa ve çocuk ağzını kapattığı zaman çenesini kaydırıyorsa bu çenelerin gelişimine olumsuz yönde etki edebilir ve asimetrinin meydana gelmesine sebep olabilir. Müdahale edilmediği takdirde bu durum kalıcı sonuçlara sebep olabilir. Böyle bir durum teşhis edildiğinde takılıp çıkarılabilen veya sabit bir genişletme apareyi ile çene genişletmesi yapılması gerekmektedir.

 

ERKEN DÖNEM DÜZELTİCİ ORTODONTİK TEDAVİLER

Yukarıda sayılan anormal alışkanlıklar, genetik, erken süt dişi kaybı gibi sebeplerden dolayı oluşmuş maloklüzyonlar takılıp çıkarılabilen hareketli apareyler ya da şeffaf plaklar ile düzeltilebilir. Hareketli apareylerin ortasında bulunan vida sayesinde genişletme yapılabilir ya da eklenen küçük parçalar ile dişlerde ufak düzeltmeler yapılabilir, çapraz kapanış düzeltilebilir.

 

 

INVISALIGN FIRST

Şeffaf plaklar erişkin hastaların yanı sıra çocuk hastalarda da çok etkili bir şekilde kullanılmaktadır. Hareketli apareylere ek olarak dişleri hizalayabilmekte, bu sayede hem çocuğun özgüveninin gelişmesine katkı sağlamakta hem de daimi dişlerin tamamı sürdüğü zaman yapılacak olan ortodontik tedavi çok daha kısa sürmektedir. Plakların çocuk hastada haftada bir veya beş günde bir değişimi önerilir.

 

FONKSİYONEL ÇENE ORTOPEDİSİ

Yüz maskesi tedavisi: Yüz maskesi, üst çenenin geride konumlandığı durumlarda alın ve çeneden destek alarak üst çeneye ileri yönde kuvvet uygulayan bir ağız dışı aygıttır. 8-10 yaş aralığında etkili olan bu tedavinin yaş ilerledikçe kemiklerin kaynaşması sebebiyle etkisi azalmaktadır, 10 yaşından itibaren neredeyse sadece dişsel etki görülmektedir. Bu sebeple 7 yaş civarında yapılan bir ortodontik muayene üst çenesi geride olan hastalar için daha kritiktir. Günde 16 saat kullanımı tavsiye edilmekle birlikte, tedavi günlük kullanım sıklığına bağlı olarak 6-12 ay civarında sürmektedir.

 

 

Twin Blok apareyi: Alt çenenin geride konumlandığı durumlarda yaygın olarak kullanılan twin blok apareyi alt ve üst 2 parçadan oluşmaktadır. Hasta çenesini kapattığı zaman apareyin yönlendirmesiyle alt çene öne doğru hareket etmektedir ve bunun kondillerde yani çene eklemi bölgesine büyümeyi stimüle ettiği düşünülmektedir. Twin blok apareyinin kullanım yaşı 10-13 yaş aralığıdır fakat burada önemli olan bireyin biyolojik yaşıdır. Lateral sefalometri veya el-bilek röntgenlerine bakılarak bireyin büyümenin hangi aşamasında olduğunu tespit edilir ve tedaviye büyüme atılımının en hızlı olduğu peak safhasında başlanır. Kullanım süresi kişinin uyumuna göre değişkenlik göstermekle birlikte ortalama 6 aydır.

 

 

 

 

Bilgilendirme

Konuyla ilgili sormak istediklerinizi yorum bölümüne yazarak sorabilirsiniz. Sizlere cevap vermek için elimizden gelen gayreti göstereceğimizden emin olabilirsiniz.

Dr. Betül Nazlu Muştu olarak sizlere sürekli bilgilendirme makaleleri hazırlamaktayım, diğer yazılarımızı okumak için lütfen tıklayın.

Ayrıca beni Instagram ‘dan da takip edep merak ettiklerinizi sormaktan çekinmeyiniz.